Jak zorganizować w domu opiekę nad osobą przewlekle chorą?

Życie biegnie swoim spokojnym rytmem. Praca, dom, codzienne obowiązki. I nagle telefon, szpital, przerażenie. I stajesz wobec choroby najbliższych – udar, wypadek, zawał. A Ty masz tylko kilka dni na przeorganizowanie całego życia. Wiesz już, że Twój bliski będzie wymagał opieki i pomocy w codziennych czynnościach. Pojawiają się pytania: Jak opiekować się osobą leżącą? Jak przystosować mieszkanie? Zaczynasz gorączkowo poszukiwać najlepszych rozwiązań. Pogłębiasz wiedzę na temat choroby i właściwej opieki nad przewlekle chorym.

Organizacja przestrzeni i forma opieki zależą od stanu i stopnia aktywności osoby chorej. Pamiętaj jednak o trzech podstawowych kwestiach:

 

1. Bezpieczeństwo chorego

Przestrzeń, w której funkcjonuje chory, powinna być przede wszystkim bezpieczna. Najlepiej, aby pokój, łazienka i kuchnia, z których korzysta, znajdowały się na jednym poziomie.

W przypadku osoby chodzącej należy usunąć elementy, które utrudniają poruszanie się lub stanowią zagrożenie. Zadbaj więc o szerokie ciągi komunikacyjne – usuń zbędne meble lub takie, które mogą się przewrócić. Meble ciężkie i stabilne możesz wykorzystać jako oparcie przy wstawaniu lub poruszaniu się. Należy jednak zabezpieczyć narożniki specjalnymi osłonkami.
Usuń elementy, które grożą potknięciem – dywaniki, kable, przewody i progi. A wykładziny i dywany przyklej do podłoża za pomocą taśmy, aby uniemożliwić ich przesuwanie się oraz zaginanie brzegów.

Szczególną uwagę zwróć na łazienkę. To najbardziej niebezpieczne miejsce. Usuń z niej zbędne sprzęty i urządzenia (np. przenieść pralkę do kuchni). Większa przestrzeń pozwoli podopiecznemu swobodnie się po niej poruszać. Zabiegi higienicznie ułatwi prysznic – najlepiej bez brodzika i progu. Jeśli nie masz takich możliwości, to wannę należy wyposażyć w uchwyty i maty antypoślizgowe oraz w specjalne siedzisko.

Także przy umywalce i sedesie należy zamontować uchwyty ścienne, które ułatwią choremu podnoszenie się i utrzymanie równowagi. Te proste rozwiązania zwiększą samodzielność i bezpieczeństwo chorego, ale też komfort opiekuna.
Idealną sytuacją jest, gdy chory może mieć osobny pokój. To zapewni mu poczucie komfortu i intymności.

Jeśli chory jest osobą leżącą, to najważniejszym elementem wyposażenia pokoju jest łóżko. Powinno być nie tylko wygodne, ale i bezpieczne. Dlatego warto pomyśleć o łóżku rehabilitacyjnym, najlepiej z możliwością elektrycznej regulacji wysokości leża i wysokości oparcia. Łóżko powinno być wyposażone w barierki zabezpieczające chorego przed upadkiem. O rodzajach łóżek rehabilitacyjnych i ich właściwościach przeczytasz tutaj.
W przypadku osób leżących wskazane jest też zastosowanie specjalnego materaca przeciwodleżynowego oraz nakładki higienicznej chroniącej materac przed zabrudzeniem i zamoczeniem.

Przydatne mogą się również okazać: wózek inwalidzki, kule czy szyny CPM wspomagające domową rehabilitację. Wszystkie te akcesoria zapewnią choremu bezpieczeństwo i zwiększą jego samodzielność, a opiekunom ułatwią opiekę.

Potrzebne wyposażenie możesz wypożyczyć w ActivMed.

 

2. Komfort chorego

Stan psychiczny chorego domownika to jedna z ważniejszych kwestii. Warto zrobić wszystko, aby chory czuł się bezpiecznie i komfortowo. Zadbaj więc najpierw o przestrzeń. Powinna być przytulna, dobrze mu znana. W pokoju chorego powinny znaleźć się jego osobiste rzeczy codziennego użytku, ale też pamiątki, rodzinne albumy, ulubione książki, a więc przedmioty wywołujące pozytywne emocje i wspomnienia.

Staraj się nie izolować chorego od życia rodzinnego. W pokoju dziennym, w którym rodzina spędza wspólnie czas, warto wydzielić wygodną i przystosowaną dla chorego przestrzeń – fotel, kanapę z małym stolikiem. Chory będzie mógł uczestniczyć w życiu rodziny, co pozwoli mu uniknąć poczucia samotności i izolacji.

Nie wyręczaj chorego we wszystkich czynnościach. Zachęcaj i motywuj go, o ile to możliwe, do samodzielności i aktywności. Samodzielne poruszanie się, samodzielna zmiana pozycji w łóżku, samodzielne jedzenie – to wszystko są formy rehabilitacji. Poprawiają sprawność, pozwalają dłużej pozostać niezależnym i pozytywnie wpływają na zdrowie psychiczne osoby starszej.
Wreszcie dbaj o aktywność intelektualną chorego, dopasowaną do jego możliwości. Zachęcaj go do czytania, oglądania telewizji, słuchania radia, rozwiązywania krzyżówek.

 

3. Bezpieczeństwo i komfort opiekuna

O tym zapomina się najczęściej. A opieka nad osobami starszymi to bardzo ciężka praca, obciążająca zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Szybko prowadzi do syndromu wypalenia, a w konsekwencji do depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń snu, a także różnego rodzaju objawów somatycznych.

Co więc robić? Prosić o pomoc. Zwłaszcza najbliższą rodzinę. Nie obawiaj się otwarcie informować bliskich o stanie pacjenta, postępie jego choroby, trudnościach w opiece. Rodzina powinna ustalić wspólny plan opieki nad chorym. Najlepiej, jeśli wsparcie jest regularne, to znaczy odbywa się zawsze o stałych porach i w te same dni tygodnia.

Opiekun, troszcząc się o chorego, nie powinien zapominać o swoim bezpieczeństwie. Podnoszenie, przebieranie czy mycie chorej osoby wyczerpuje fizycznie i grozi kontuzjami, zwłaszcza kręgosłupa. Dlatego specjaliści polecają zaopatrzenie się w specjalistyczny sprzęt, który nie tylko ułatwia funkcjonowanie choremu, ale w równym stopniu opiekunowi. Np. łóżko z regulowanym zagłówkiem pomoże zmienić pozycję chorego, bez konieczności dźwigania go. Wysięgnik i drabinka ułatwią choremu samodzielne podciąganie oraz zmianę pozycji w łóżku, a jednocześnie odciążą opiekuna.
Często też osoba unieruchomiona wymaga tzw. transferu, czyli pełnej pomocy przy przenoszeniu z np. wózka na łóżko czy fotel. W takich przypadkach niezastąpiony jest podnośnik jezdny, który odciąża opiekuna i ułatwia bezpieczne przenoszenie chorego.

W planowaniu opieki nad osobą chorą trzeba przede wszystkim pamiętać, że dla chorego najważniejsze są bliskość, wsparcie i akceptacja rodziny. Życzliwa atmosfera zapewnia poczucie bezpieczeństwa i pomaga uporać się z nową sytuacją.