Co to jest szyna CPM?
W skrócie można powiedzieć, że to sprzęt, dzięki któremu możesz w ramach rehabilitacji ćwiczyć samodzielnie np. w domu. Urządzenie pracuje w oparciu o ciągły ruch bierny (CPM – continuous passive motion). Wykorzystywane jest w rehabilitacji po zabiegach lub urazach stawów kończyn dolnych lub górnych.
Leczenie ruchem
Specjaliści zaznaczają, że wszystkie uszkodzenia stawów wymagają leczenia ruchem. Wykonywanie ruchów w obrębie uszkodzonych stawów powinno być rozpoczęte w dniu zachorowania. Powinny to być ruchy powolne i na tyle, na ile jest to możliwe, powinny być stale utrzymywane.
Szyna CPM a króliki
Zanim dowiesz się, na czym polega działanie szyny CPM i czy warto ją stosować, wyobraź sobie np. sześć królików z uszkodzoną kończyną. Gdyby podzielić te króliki na dwie grupy i jednej grupie unieruchomić kończynę w opatrunku unieruchamiającym, a drugiej zamontować szynę i wymusić ciągły ruch bierny kończyny, to okazałoby się, że króliki z drugiej grupy dużo szybciej wrócą do zdrowia – krwiak się wchłonie, nie pojawią się zrosty, tkanka chrzęstna łatwiej się zregeneruje. Taki właśnie eksperyment przeprowadził profesor Robert Salter, dowodząc skuteczności tej metody w procesie rehabilitacji kończyn.
Ale w szynach CPM nie o króliki przecież chodzi, ale o pacjenta. Przyjrzyjmy się więc sytuacji pacjenta z uszkodzoną kończyną.
Operacja i co dalej?
Bezpośrednio po zabiegu operacyjnym lub urazie pacjent może odczuwać ból w obrębie operowanej lub uszkodzonej kończyny. Może też dojść do sztywności w wyniku krwawienia, obrzęku, ziarninowania tkanki i zwłóknienia. Pacjent automatycznie zaczyna szukać pozycji przynoszących ulgę, nie zawsze jednak prawidłowych. Niewłaściwe nawyki ułożenia kończyny i unieruchomienie jej mogą osłabiać mięśnie i powodować przykurcze zgięciowe.
Dlatego tak ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie rehabilitacji z zastosowaniem szyny CPM.
Efekty zastosowania szyn CPM
W skrócie można powiedzieć, że szyny zapobiegają utracie mobilności, zanikom mięśni oraz sztywności stawów.
A w szczegółach wygląda to tak. Ciągły ruch pasywny (CPM) powoduje zmianę ciśnień wewnątrz stawu – odpompowuje krew i płyn obrzękowy z okolicy stawów i tkanek okołostawowych. Odżywia nową tkankę. Wspomaga prawidłową przebudowę chrząstki. Pozwala uniknąć zrostów w operowanym stawie (a to powikłanie pojawia się u 93% pacjentów). Skutecznie zapobiega sztywności. Stanowi profilaktykę zakrzepicy i zatorowości. Poza tym ruchy bierne pozwalają zachować pamięć ruchową i przygotowują stawy do wdrożenia ruchów czynnych.
Zaleca się, aby szyny CPM stosować już w pierwszej dobie, a w niektórych przypadkach nawet w pierwszych godzinach po zabiegu.
Wskazania do stosowania szyn CPM
Szyny CPM mają bardzo szerokie zastosowanie po:
- operacjach biodra
- operacyjnym odbudowaniu stawu kolanowego
- operacyjnym odtworzeniu stawu (implantacja endoprotez)
- złamaniach (rzepki kolanowej, piszczeli, kości udowej)
- artrolizie (uruchomieniu zesztywniałego stawu)
- przeszczepie więzadeł
- artroskopii wraz z wycięciem błony maziowej.
Zaletą szyny CPM jest umożliwienie ćwiczeń biernych, czyli takich, które nie angażują mięśni. Jest to bardzo ważne u pacjentów z zanikami, porażeniami lub niedowładami mięśni, a także osób, u których wykonanie ruchu w sposób świadomy jest niemożliwe.
Jak ćwiczyć z szyną CPM?
Przede wszystkim stosowanie szyny CPM należy skonsultować z lekarzem lub specjalistą prowadzącym rehabilitację. Ćwiczenia należy rozpocząć możliwie najszybciej. Korzystne rozwiązanie oferują wypożyczalnie szyn, które zazwyczaj dostarczają sprzęt w dniu zamówienia, umożliwiając w ten sposób podjęcie natychmiastowej rehabilitacji.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy dopasować szynę do długości kończyny. Wszystkie modele szyn mają taką funkcję. Ruchy należy wykonywać powoli, tak aby kończyna była rozluźniona. Ruch powinien być wykonywany bezboleśnie lub na granicy bólu. Na tyle, na ile jest to możliwe, powinien być stale utrzymywany.
Ćwiczenia powinny być wykonywane 2-3 razy dziennie przez 1-3 godziny. Należy rozpocząć od niewielkich wartości zakresu ruchu w stawie. W zależności od czynionych postępów należy stopniowo zwiększać obciążenie i zakres wykonywanego ruchu.
Rodzaje szyn CPM
Szyny CPM mogą służyć do rehabilitacji zarówno kończyny dolnej (stawu biodrowego oraz kolanowego), jak i górnej (barku i ramienia). Szynę można dopasować do długości kończyny pacjenta. Urządzenia są uniwersalne tzn. że mogą być stosowane zarówno do rehabilitacji lewej, jak i prawej kończyny. Szczegółowy opis szyn można znaleźć na naszej stronie pod hasłem szyny CPM.